Rola centrów danych w transformacji energetycznej

Wzrost popytu na usługi cyfrowe, w tym coraz częstsze wykorzystanie rozwiązań sztucznej inteligencji, wymaga przetwarzania i przechowywania ogromnych ilości danych. Operacje te mają miejsce w centrach danych bazujących na niezakłócanym dostępie do energii, na którą zapotrzebowanie nieustająco rośnie.

Jak podaje Komisja Europejska w raporcie „Energy Consumption in Data Centres and Broadband Communication Networks in the EU”, centra danych w 2022 r. odpowiadały za 1,8-2,6 proc. konsumpcji energii elektrycznej w Unii Europejskiej. Według prognoz firmy analitycznej PMR „Rynek centrów danych w Polsce. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2022–2027”, w perspektywie kolejnych lat rosnąć będzie wolumen mocy w polskich centrach danych, osiągając w 2027 roku poziom 215 MW. Polska jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się „rynków wschodzących” w całym sektorze data center, co powinno skłaniać całą branżę ICT w kraju do długofalowej strategii działania w kontekście transformacji energetycznej.

Aby poprawić efektywność energetyczną w obszarze przechowywania i przetwarzania danych zarówno na szczeblu krajowym, jak i globalnym, potrzeba mądrych decyzji. Decydenci, regulatorzy i przedstawiciele biznesu centrodanowego powinni współpracować w zakresie tworzenia kryteriów i wytycznych, które pomogą w ograniczeniu wpływu rozwoju sektora ICT na środowisko, co ma już swoje odzwierciedlenie chociażby w dyrektywie UE w sprawie efektywności energetycznej. Z drugiej strony, szerokorozumiane otoczenie biznesowe, społeczne i klienci centrów danych powinni stawiać na współpracę z takimi dostawcami usług data center, którzy zapewniają najlepszą możliwą efektywność w zakresie zużycia energii oraz wpływu na otoczenie.

Zwiększony popyt na dane wymusza efektywność energetyczną

Mega trendem, który w znaczący sposób wpłynie na kształt branży centrów danych jest sztuczna inteligencja. Utrzymywanie środowisk AI wymaga szczególnej infrastruktury centrodanowej. Kluczową kwestią jest dobór rozwiązań chłodzenia cieczą, zasilanie obiektów energią odnawialną, wysoka efektywność energetyczna i wodna obiektu wyrażona wskaźnikami PUE (Power Usage Effectiveness) oraz WUE (Water Usage Effectiveness), a także odbiór i wykorzystanie ciepła odpadowego generowanego przez centra danych. Kwestia poprawy efektywności energetycznej znajduje swoje odzwierciedlenie także w unijnych regulacjach. Dyrektywa EED (Energy Efficiency Directive), której przepisy weszły w życie 10 października ub. r. zawiera szereg zaleceń dla wielu sektorów rynku, w tym dla rynku teleinformatycznego. Dla sektora data center zalecenia obejmują np. raportowanie zainstalowanej mocy, ilości danych, zużycia energii, PUE, wykorzystania ciepła odpadowego, zużycia wody i wykorzystanie energii odnawialnej. Zapisy dyrektywy są bardzo potrzebne, bo wymuszają na operatorach określone działania i wprowadzają do naszej branży konieczną transparentność, z drugiej strony są korzystne dla klientów. Znając parametry energetyczne centrów danych, będą wybierać operatorów konsumujących mniejszą ilość prądu i płacić mniej za usługi kolokacyjne.

Obowiązkiem raportowania zostaną objęte wszystkie centra danych o mocy przekraczającej 500 kW. Małe, brzegowe centra danych mają zazwyczaj moce energetyczne na około 1 MW, a tradycyjne obiekty dysponują mocą na poziomie nawet kilkadziesiąt mega watów. Państwa członkowskie UE mają 2 lata na dostosowanie prawa krajowego do nowych wymagań, a okres ten powinien zostać wykorzystany przez operatorów centrów danych do odpowiednich przygotowań. Raportowanie niefinansowe może być wyzwaniem dla operatorów, ale przede wszystkim dla właścicieli mniejszych i firmowych serwerowni, szczególnie jeśli do tej pory nie analizowali swoich wskaźników środowiskowych.

Zrównoważone centra danych

Wielu przedstawicieli biznesu, samodzielnie lub poprzez spełnienie wytycznych regulacji, takich jak europejskiej “Fit for 55”, wyznaczyło cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych i zminimalizowania wpływu ich działalności na środowisko. Już teraz przedsiębiorstwa muszą przywiązywać większą wagę do efektywności energetycznej, i to nie tylko swojej organizacji, ale także dostawców, z którymi współpracują. Zrównoważone centra danych odgrywają kluczową rolę w pomaganiu firmom w osiąganiu tych celów. Niskoemisyjnych dostawców usług data center przybywa na rynku, co prezentują dane rynkowe.

Raport firmy badawczej IMARC Group „Green Data Center Market Report” podaje, że wielkość globalnego rynku zrównoważonych centrów danych osiągnęła w 2023 roku 88 mld USD. IMARC spodziewa się, że rynek ten osiągnie wartość 423,7 mld USD do 2032 r., wykazując stopę wzrostu (CAGR) na poziomie 18,5% w latach 2024-2032. Rynek odnotowuje dynamiczny wzrost, napędzany naciskiem na energooszczędne rozwiązania dla centrów danych w celu obniżenia kosztów operacyjnych, rosnącą ilością danych i przetwarzaniem w chmurze oraz wdrażaniem przepisów dotyczących ochrony środowiska i Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ.

Prace rządu polskiego, związane z dostosowywaniem krajowych przepisów do dyrektywy EED, powinny być tak prowadzone, aby właściciele technologii nie poszukiwali ośrodków data center poza granicami krajów Unii Europejskiej, gdzie nie obowiązują podobne regulacje. Innymi słowy, celem jest zachęcenie do lokowania infrastruktury IT wewnątrz UE, m.in. z uwagi na spójność przepisów, transparentność, a także bezpieczeństwo danych.